Nieuws

Publicatie: 1 november 2021

Door: en

Zowel de Europese Unie als Nederland wil inzicht krijgen in hoe ver we staan met de klimaatdoelstellingen en de energietransitie. Is het Europese hoofddoel om in 2050 klimaatneutraal te worden binnen bereik? De EU publiceerde de Staat van de energie-unie, dezelfde week kwam de Nederlandse jaarlijkse Klimaat- en Energieverkenning uit. Deze rapporten geven bestuurders en beleidsmakers op alle niveaus inzicht in de voortgang en in hoeverre verdere maatregelen nodig zijn.

De ‘staat van de energie-unie’

Jaarlijks publiceert de Commissie de ‘staat van de energie-unie’. Dit jaarlijkse rapport laat de vooruitgang van de EU op het gebied van energie- en klimaatbeleid zien. Centraal in dit rapport staan de vijf pijlers van de energie-unie:

  • verminderen van broeikasgassen;
  • vergroten van energie-efficiëntie;
  • versterken van energieveiligheid;
  • bereiken van een interne energiemarkt;
  • de EU als wereldleider op het vlak van schone energie.

Voor elke pijler zijn doelstellingen vastgelegd: voor 2050, maar soms ook tussenstappen voor 2020 en 2030. De Commissie beschrijft in het rapport de initiatieven die zijn genomen om de doelstellingen te behalen en duidt aan hoever de EU staat in het bereiken van deze doelstellingen.

Doelstellingen 2020

Voor het jaar 2020 had de EU zich de zogenaamde 20-20-20 doelen gesteld: 20% minder broeikasgassen dan in 1990, 20% van de energie afkomstig uit hernieuwbare bronnen en de energie-efficiëntie met 20% verbeteren. Alleen voor hernieuwbare energie geeft het rapport een definitieve bepaling: daar is het doel behaald. Voor de andere twee doelen zijn de definitieve statistieken over 2020 nog niet beschikbaar. Het EU-agentschap EEA (Europees milieuagentschap) EEA kwam op dezelfde dag met het nieuws dat uit hun projecties blijkt dat de drie doelstellingen voor 2020 lijken te worden behaald.

Voortgang naar 2030

De Commissie concludeert dat meer inspanningen nodig zijn om de doelstellingen voor 2030 te behalen.

  • Broeikasgassen: in 2030 moet de uitstoot van broeikasgassen in de EU met 55% dalen. De huidige prognoses verwachten dat de uitstoot zal verminderen met cijfers tussen de 34% en 41%. Dit betekent dat de huidige maatregelen verder aangescherpt moeten worden om de doelstelling te kunnen behalen.
  • hernieuwbare energie: momenteel is het doel dat in 2030 32% van de energie uit hernieuwbare bronnen komt. De Commissie stelde eerder dit jaar voor om dit cijfer te verhogen naar 40%.
  • energie-efficiëntie: Momenteel ligt de doelstelling op 32% meer energie besparen in 2030 dan oorspronkelijk verwacht voor dat jaar. Ook hier ligt een nieuw voorstel van de Commissie in het kader van het ‘fit for 55’-pakket om de ambitie verder te verhogen.

Stijgende energieprijzen

Het rapport over de staat van de energie-unie komt op een moment dat de energieprijzen in heel Europa stijgen, vooral door stijgende gasprijzen. De netto-afhankelijkheid van de import van energie van buiten de Europese Unie steeg naar 60%. De Commissie onderstreept daarom het belang van de van de energietransitie, die zal helpen om dergelijke schokken in de energiemarkt te verzachten.

Om lidstaten te helpen om op korte en middellange termijn om te gaan met onstabiele energieprijzen publiceerde de Europese Commissie op 26 oktober een toolbox met verschillende maatregelen die lidstaten kunnen overwegen. Deze maatregelen zijn niet-bindend. De Europese ministers van energie hebben de toolbox verwelkomd, maar kwamen niet met verdere gezamenlijke maatregelen.

Verdere stappen

Om de vermindering van broeikasgassen met 55% in 2030 te bereiken, bracht de Commissie in juli 2021 het ‘fit for 55’-pakket uit, een bundel van verschillende voorstellen. Deze voorstellen moeten nog door de Raad en het Europees Parlement worden besproken en aangenomen. In december 2021 komt de Commissie met een aantal nieuwe voorstellen, zoals de herziening van de Richtlijn betreffende de energieprestatie van gebouwen (EPBD).

De Nederlandse voortgang

Volgens de Klimaat- en energieverkenning die het Planbureau voor de Leefomgeving op 26 oktober uitbracht, daalt de broeikasgasuitstoot in Nederland in 2030 naar verwachting met 38% tot 43%. Daarmee is het kabinetsdoel van 49% minder uitstoot nog niet in zicht. Het aandeel hernieuwbare energie zal in 2030 naar verwachting 26 % bedragen. In het rapport stelt het PBL dat het huidige energiebesparingsdoel voor Nederland ‘mogelijk in beeld’ is.

BRON

MEER INFORMATIE