De Europese Commissie wil de vervuiling van stedelijk afvalwater verminderen. Hiervoor heeft de Commissie een herziening van de Richtlijn Stedelijk Afvalwater voorgesteld. Het doel hiervan is een betere bescherming van het milieu en de gezondheid.
Nulvervuilingspakket
Op 26 november 2022 heeft de Europese Commissie drie voorstellen gedaan voor een schonere lucht en schoner water, essentieel voor de gezondheid van mens en de natuur. Het nulvervuilingspakket is de uitwerking van de nulvervuilingsambitie van de Europese Green Deal, bedoeld om de afstemming van Europees beleid met de aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aan te scherpen, de rechtszekerheid van het wetgevingskader rondom milieu te versterken en de monitoring en modellering van de toestand van het milieu te verbeteren. Uiteindelijk moet Europa zo in 2050 de verontreiniging van het milieu naar nul terugdringen, in lijn met de Green Deal om Europa tot eerste klimaatneutrale continent te maken.
De drie nieuwe voorstellen bestaan uit strengere regels voor verontreinigende stoffen in de lucht, voor het oppervlakte- en grondwater en voor de behandeling van stedelijk afvalwater. In dit artikel wordt verder ingegaan op de specifieke regelgeving rondom de behandeling van stedelijk afvalwater. U vindt meer informatie over de voorstellen voor de behandeling van oppervlakte- en grondwater op de website van Kenniscentrum Europa Decentraal en over luchtkwaliteit op de website van het Huis van de Nederlandse Provincies.
Voorstel Richtlijn Stedelijk Afvalwater
De Europese Commissie heeft op 26 oktober, in het kader van het nulvervuilingspakket, voorstellen ingediend om onder andere de Richtlijn Stedelijk Afvalwater (Richtlijn 91/271/EEC) te herzien. Dit voorstel heeft tot doel de kwaliteit van oppervlakte- en grondwater te verbeteren. De nieuwe regels zijn van belang voor provincies en gemeenten aangezien zij in hoofdlijnen verantwoordelijk zijn voor de verwerking van afvalwater. Onder de nieuwe regels zullen grote steden ook meer maatregelen moeten nemen als het gaat over geïntegreerde beheersplannen voor stedelijk afvalwater.
Wat is stedelijk afvalwater?
De regels voor de inzameling (gemeenten) en zuivering (waterschappen) van stedelijk afvalwater zijn vastgelegd in de Richtlijn Stedelijk Afvalwater. Die bevat definities, principes, doelstellingen en behandelingsmethoden voor de verschillende soorten afvalwater. ‘Stedelijk afvalwater’ omvat volgens de Richtlijn zowel huishoudelijk afvalwater als mogelijke combinaties van huishoudelijk afvalwater, industrieel afvalwater en afvloeiend hemelwater.
De Richtlijn maakt onderscheid tussen primaire, secundaire en verdergaande zuivering van stedelijk afvalwater. De huidige Richtlijn verplicht lidstaten om in stedelijke gebieden met ten minste 2000 inwoners het lokale afvalwater op te vangen. Het vereiste zuiveringsniveau hangt vervolgens af van de kwetsbaarheid van het water waarin het afvalwater wordt geloosd. In Nederland is het volledige grondgebied als kwetsbaar gebied aangemerkt, waardoor de strengste eisen gelden. Verder stelt de Richtlijn eisen aan het opvangsysteem (riolering), de waterzuiveringsinstallaties (rioolwaterzuiveringsinstallaties), industrieel afvalwater en zuiveringsslib.
Deze Richtlijn wordt herzien door de voorstellen van afgelopen woensdag. Het doel hiervan is om zo nog meer vervuiling aan te pakken. Dit wordt gedaan door de Richtlijn te actualiseren zodat deze in lijn is met de Europese Green Deal en meer bronnen van vervuiling dekt.
Nieuwe regels
De nieuwe maatregelen hebben als doel om de gezondheid van mens, dier en milieu te beschermen, de kwaliteit van afvalwater te verhogen en het water efficiënter te behandelen.
Er wordt onder meer voorgesteld om de afvalwatersector vóór 2040 energieneutraal te maken. Het idee hierachter is dat afvalwater als hulpbron ingezet moet worden. Ook moet er gewerkt worden aan het verbeteren van de kwaliteit van zuiveringsslib, het restant dat overblijft na het zuiveren van afvalwater, zodat ook dit hergebruikt kan worden. Dit draagt ook weer bij aan de circulaire economie. Een andere maatregel is dat er een verplichting komt om nutriënten uit afvalwater te halen. Ook komen er nieuwe normen voor microverontreiniging en monitoreisen voor microplastics.
Interessant voor kleinere gemeenten is dat stedelijke of dorpse gebieden met minstens 1000 inwoners volgens deze herziening nu ook afvalwater moeten gaan inzamelen en behandelen. Momenteel is dit voorbehouden aan steden en dorpen met minstens 2000 inwoners. Grote steden zullen betere maatregelen moeten treffen om de gevolgen van steeds vaker voorkomende zware regenval te kunnen beheren. Daarom moeten grote steden werken aan een geïntegreerd waterbeheerplan.
Sanitaire voorzieningen en productaansprakelijkheid
Ook zal er meer controle plaatsvinden op virussen die zich in het afvalwater bevinden. Denk hierbij aan Covid-19 en antimicrobiële resistentie. Daarnaast moeten EU-landen meer hun best doen om sanitaire voorzieningen voor iedereen mogelijk te maken. Op dit moment hebben ongeveer 10 miljoen Europeanen nog steeds geen toegang tot sanitaire voorzieningen. De Commissie wil dat lidstaten zich vooral focussen op kwetsbare groepen in dit opzicht. Verder omvat het voorstel de introductie van de producentenaansprakelijkheid voor producenten in de farmaceutische en cosmetische industrie, in overeenstemming met het ‘de vervuiler betaalt’ principe. Zij moeten een fonds oprichten om hiervoor te betalen. Ten slotte geeft de Commissie aan dat de afvalwatersector een groot onbenut potentieel heeft voor de productie van hernieuwbare energie, bijvoorbeeld uit biogas. Op dit moment ligt het voorstel van de Commissie ter eerste lezing bij het Europees Parlement.
Bron
Europese Green Deal: Commissie stelt regels voor schonere lucht en schoner water voor, Europese Commissie
Meer informatie
Waterbeheer, Kenniscentrum Europa Decentraal
