Nederland steunt de nieuwe klimaatvoorstellen van de Europese Commissie waarmee meer vorm wordt gegeven aan de uitwerking van de Europese Green Deal. Dat blijkt uit de beoordeling van de werkgroep in de ‘Beoordeling van Nieuwe Commissievoorstellen‘ (BNC) over het klimaatpact en de nieuwe batterijenverordening. Het kabinet onderkent het belang van aanvullende acties om te kunnen voldoen aan de klimaatdoelstellingen, zoals opgesteld in de Europese klimaatwet. Wel plaatst het kabinet kanttekeningen bij de exacte uitwerking van het klimaatpact voor decentrale overheden. Ook pleit het voor een uitbreiding van de huidige rechtsgrondslag voor de batterijenverordening.
Klimaatpact
De Commissie presenteerde op 9 december 2020 het Europese klimaatpact. Het klimaatpact maakt onderdeel uit van de Europese Green Deal en is bedoeld om regio’s, lokale gemeenschappen, het maatschappelijk middenveld, de industrie en jongeren samen te brengen om klimaatbewustzijn te bevorderen en duurzame gedragsverandering te stimuleren. Met dit voorstel hoopt de Commissie het draagvlak onder de bevolking te kunnen vergroten en tevens ondersteuning te bieden aan ambitieuze klimaat toezeggingen vanuit het maatschappelijk middenveld. De nadruk ligt onder andere op het stimuleren van burgerparticipatie, het tegengaan van “nepnieuws” en het faciliteren van (wetenschappelijke) discussies. Een voorbeeld hiervan is het aanstellen van zogenaamde klimaatambassadeurs, die een voorbeeldfunctie vervullen op het gebied van klimaat-en milieubescherming en een brug kunnen slaan tussen het maatschappelijk middenveld enerzijds en de Commissie anderzijds. Daarnaast wordt er met het voorstel aansluiting gezocht bij bestaande initiatieven, zoals het ‘Global Covenant of Mayors’.
Nederlandse positie Klimaatpact
Nederland is overwegend positief over het Europese klimaatpact. Het kabinet ziet op verschillende punten aansluiting met het nationale Klimaatakkoord. Het nationale Klimaatakkoord, waarin staat vastgelegd hoe de Europese doelstellingen op het gebied van klimaat gehaald dienen te worden, is bijvoorbeeld in samenspraak met klimaattafels tot stand gekomen. Verschillende groepen hebben hieraan deelgenomen, waaronder burgers, het bedrijfsleven, decentrale overheden en het maatschappelijk middenveld. Dit sluit aan bij de wens in het klimaatpact om een zo breed mogelijk draagvlak onder de bevolking te creëren. Directe betrokkenheid van de samenleving is essentieel om de doelstellingen van de Europese Green Deal te kunnen behalen, aldus het Nederlandse kabinet. Daarnaast kan het klimaatpact volgens de overheid een bijdrage leveren aan lokale acties en veranderingen ten aanzien van duurzame mobiliteit, gebouwrenovatie, hernieuwbare energieproductie en vergroening van openbare ruimtes.
Hoewel het pact in zijn geheel een positieve stimulans voor de Europese klimaatdoelen betekent, plaatst het kabinet wel een aantal kanttekeningen bij de precieze uitwerking van dit pact. Het takenpakket gaat uit van een bottom-up aanpak en legt hiermee de verantwoordelijkheid bij de burgers, bedrijven en decentrale overheden. Hoe dit in de praktijk precies vorm moet krijgen is nog niet expliciet beschreven. Daarom zal het kabinet de Commissie verzoeken dit mee te nemen bij de verdere uitwerking van het pact.
Batterijenverordening
De Commissie heeft in december ook een voorstel voor een nieuwe verordening inzake batterijen uitgebracht als onderdeel van de Europese Green Deal. Deze verordening zal de huidige batterijen richtlijn vervangen en voorziet in een meer integrale aanpak, waardoor de gehele levenscyclus van batterijen onder de verordening valt. Zo bevat het voorstel bepalingen over minimale producteisen, inzameling en recycling en maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI).
Nederlandse positie batterijenverordening
Het kabinet verwelkomt de nieuwe verordening, zoals beschreven in dit BNC-fiche en merkt op dat de plannen goed aansluiten bij het huidige Nederlandse beleid. Wel plaatst het kabinet twee kanttekeningen. Zo pleit het ervoor om de rechtsgrondslag van de verordening uit te breiden. Op die manier ontstaat er ruimte voor de lidstaten om verdergaande maatregelen te nemen op het gebied van milieu. Daarnaast zal het kabinet zich inzetten voor aanvullende duurzaamheidseisen voor lichtere batterijen die nu veelal buiten de verordening vallen. Denk hierbij aan de batterijen in e-bikes. Er worden geen financiële gevolgen verwacht voor decentrale overheden. Wel kunnen de eisen betreffende MVI extra administratieve lasten met zich meebrengen.
Bron
BNC-fiche Mededeling Europees klimaatpact, Rijksoverheid
BNC-fiche Verordening inzake batterijen, Rijksoverheid
Meer informatie
Green Deal in het werkprogramma 2020, Kenniscentrum Europa Decentraal
