Zijn investeringen in gas en kernenergie duurzaam? De Europese Commissie is eruit: ook investeringen in kernenergie en gas kunnen onder bepaalde voorwaarden het stempel ‘groen’ krijgen. Dit is van belang voor investeerders die willen inzetten op duurzaam beleggen en kan op termijn effect hebben op Europese financiële instellingen en fondsen. De beslissing leidt tot ophef tussen de lidstaten.
De groene taxonomie
Om in 2050 klimaatneutraal te worden is het belangrijk dat investeerders zich richten op duurzame projecten en activiteiten. Daartoe introduceerde de Europese Commissie een classificatiesysteem, ook wel de ‘groene taxonomie’ genoemd: een groen label dat investeerders moet laten weten waar ze aan toe zijn en welke investeringen duurzaam zijn. Tot nog toe was de vraag nog niet beantwoord of investeringen in gas en kernenergie ook groen kunnen zijn. Dit is nu wel het geval.
Gas en kernenergie
De Commissie is van mening dat particuliere investeringen in gas en kernenergie een rol kunnen spelen bij de groene transitie en nodig zijn om de klimaatdoelen te bereiken. Daarom kunnen deze investeringen als groen betiteld worden, ook al kleven er aan het gebruik van zowel gas als kernenergie (milieu-)bezwaren.
Daarom zijn er voorwaarden van toepassing. Zo geldt de vereiste dat gas en kernenergie bijdragen aan de transitie naar klimaatneutraliteit en moet kernenergie voldoen aan milieuveiligheidseisen. Gas is duurzaam als het bijdraagt aan het vervangen van schadelijker energiebronnen, bijvoorbeeld steenkool. Ook worden eisen gesteld aan de CO2-uitstoot van gascentrales en moet zo’n gascentrale geschikt zijn voor koolstofarme waterstoffen zoals waterstof. De kwalificatie als duurzaam voor gas en kernenergie is bovendien tijdelijk. Het groene stempel voor gas geldt voor vergunningen afgegeven tot 2035, voor kernenergie is dat 2045.
Toepassing
Het ligt in de lijn der verwachting dat het groene stempel gebruikt zal worden door Europese financiële instellingen zoals de Europese Centrale Bank en dat het toegepast zal worden in de voorwaarden van Europese fondsen. De taxonomie bepaalt niet of een bepaalde technologie deel kan uitmaken van de energiemix van lidstaten. Hier kunnen de landen zelf over beslissen. Lidstaten willen echter graag dat de energiebronnen van hun voorkeur als duurzaam beschouwd worden, omdat het verkrijgen van private investeringen te vergemakkelijken.
Achtergrond van de groene taxonomie
In 2020 kwam de Commissie met een verordening (2020/852/EU) die de groene taxonomie introduceerde. Een half jaar later verschenen screeningscriteria die investeerders duidelijkheid moesten bieden of hun beleggingen duurzaam genoemd konden worden. De vraag of aardgas en kernenergie groen kunnen zijn, werd echter uitgesteld om experts en het publiek de gelegenheid te bieden om hun mening te geven.
Eind december 2021 kwam de Commissie met uitsluitsel hierover. In haar voorstel voor een gedelegeerde verordening betitelde ze bepaalde vormen van gas- en kernenergie als groen. Na publicatie van het voorstel volgde direct nog een consultatie door een groep van experts. Deze fase is nu afgerond. De definitieve versie van het document bevestigt de eerdere keuze om aardgas en kernenergie onder bepaalde voorwaarden duurzaam te verklaren. Het voorstel leidde tot grote kritiek van de lidstaten. Voorstanders van kernenergie zoals Frankrijk staan tegenover tegenstanders zoals Duitsland. Dat land sluit zijn kerncentrales, maar pleit voor het gebruik van gas om de transitie, in elk geval tijdelijk, te vergemakkelijken.
Vervolg
Het Europees Parlement en de Raad hebben nu vier maanden om de tekst van de Commissie te bestuderen en eventueel bezwaar te maken. Daar is wel een ruime meerderheid voor nodig. De termijn kan met twee maanden verlengd worden. Als deze periode is verstreken zal de gedelegeerde handeling in werking treden en de bepalingen van toepassing zijn vanaf 1 januari 2023.
Bron
EU-taxonomie: Commissie presenteert aanvullende gedelegeerde handeling klimaat om de decarbonisatie te versnellen, Europese Commissie
Meer informatie
Commissie presenteert screeningscriteria voor groene investeringen, Kenniscentrum Europa Decentraal
Akkoord over groene investeringscriteria, Kenniscentrum Europa Decentraal
