Nieuws

Publicatie: 4 april 2022

Door:

Op 30 maart 2022 heeft de Europese Commissie het eerste deel van het Circular Economy Package voorgesteld. Dit eerste deel van het pakket bestaat uit vier voorstellen die een circulaire economie tot stand moeten brengen in de Europese Unie. Een circulaire economie is een economisch systeem waarin producten en grondstoffen zo veel mogelijk worden hergebruikt. De instrumenten uit dit pakket zullen bijdragen aan een Unie dat onafhankelijk is op het gebied van energie en hulpbronnen, beter bestand is tegen externe schokken en daarbij rekening houdt met de natuur en de menselijke gezondheid.

Achtergrond: Green Deal en Actieplan Circulaire Economie

Het pakket voorstellen voor een circulaire economie is nauw verbonden met de Green Deal. Het zal uiteindelijk bijdragen aan het behalen van de Europese doelstelling van klimaatneutraliteit zoals vastgelegd in de Europese Klimaatwet. De nieuwe regels van het pakket werden eerder al aangekondigd in het Actieplan Circulaire Economie. Het actieplan omvat initiatieven om te vergroenen, bij het ontwerp en het samenstellen van producten, maar ook bij het (her)gebruiken en het recyclen van producten en grondstoffen. De initiatieven zijn met name gericht op sectoren die veel grondstoffen gebruiken, zoals elektronica en ICT, verpakkingen, kunststoffen, voertuigen, gebouwen en levensmiddelen. In het pakket voor een circulaire economie zijn de initiatieven uitgewerkt tot concrete voorstellen.

Uit welke voorstellen bestaat het pakket?

De vier voorstellen waar de Europese Commissie zich in het eerste deel van het pakket op richt zijn de volgende:

  • Regels voor duurzamere goederen op de Europese markt;
  • Een strategie voor duurzaam en circulair textiel. Met een nieuwe strategie wil de Commissie textielproducten die in de EU verkocht worden duurzamer en gemakkelijker herstelbaar, herbruikbaar en recyclebaar maken voor het jaar 2030. De strategie zou moeten leiden tot minder snelle mode, textielafval en vernietiging van onverkocht textiel. Zo wil de Commissie bijdragen aan textielproductie waarbij sociale rechten en het milieu volledig worden gerespecteerd;
  • Herziening van de bouwproductenverordening;
  • Versterken van de positie van de consument bij de groene transitie. De voorgestelde wijzigingen van de Richtlijn Consumentenrechten en de Richtlijn Oneerlijke Handelspraktijken moeten de positie van consumenten versterken binnen de groene transitie. Zo moeten de nieuwe regels consumenten helpen om geïnformeerde en milieuvriendelijke keuzes te maken bij het kopen van producten. Daarnaast komen er strengere regels om consumenten te beschermen tegen valse milieuclaims, ook wel ‘greenwashing’ genoemd. Tot slot wordt de zogenoemde “zwarte lijst” uitgebreid met nieuwe handelspraktijken die verboden en oneerlijk zijn, bijvoorbeeld het vermelden van een generieke, vage milieuclaim.

Hieronder wordt nader ingegaan op de voorstellen van de Commissie waar decentrale overheden in de praktijk mogelijk mee te maken zullen krijgen. Hier werd eerder al aandacht aan besteed in de volgende praktijkvraag.

Milieuvriendelijkere en circulaire goederen op de EU-markt

De nieuwe regels bestaan allereerst uit een voorstel voor een verordening betreffende ecologisch ontwerp voor duurzame producten. Met het voorstel voor een verordening wordt de strekking van het bestaande kader omtrent ecodesign uitgebreid. Het voorstel bouwt voort op de effectiviteit van de Ecodesignrichtlijn voor energiegerelateerde producten (Richtlijn 2009/125/EG) en zal deze bestaande Richtlijn vervangen. In het voorstel voor een verordening worden minimumeisen gesteld aan ecodesign en informatievoorziening voor bijna alle categorieën van producten op de EU-markt (voedsel uitgezonderd). De eisen van ecodesign zullen verband houden met de betreffende eigenschappen van de productgroepen. De eisen worden vastgelegd in de verordening en zullen betrekking hebben op onder andere de betrouwbaarheid, herbruikbaarheid, mogelijkheid tot onderhoud en renovatie en energie- en hulpbronnenefficiëntie van de producten. Alle producten die onder de verordening vallen, krijgen een digitaal productpaspoort. De informatie-eisen die in de verordening gesteld worden en gerelateerd zijn aan het productpaspoort zal de Commissie moeten specificeren. Met betrekking tot dit voorstel voor een verordening staat nu een consultatie open. Feedback op het voorstel kan hier worden gegeven.

In de verordening zijn ook een aantal maatregelen vastgelegd die lidstaten en de Commissie moeten nemen om het mkb te helpen bij de algemene uitvoering van de verordening en de toekomstige gedelegeerde handelingen. Deze maatregelen zien op richtlijnen, financiële steun en trainingen.

Daarnaast heeft de Commissie een werkplan opgesteld voor ecologisch ontwerp en energielabels voor 2022-2024. Dit werkplan dient als overgangsmaatregel tot de nieuwe verordening in werking treedt. Het document richt zich op energie gerelateerde producten. Het plan bouwt voort op de Ecodesingrichtlijn en de vorige werkplannen, maar ook op de Verordening tot een kader voor energie-etikettering (2017/1369). Om de juiste prioriteiten te stellen, op een transparante manier, zal de Commissie nog met een openbare raadpleging komen over de productcategorieën die geselecteerd worden onder het eerste ecodesign-werkplan tegen het einde van 2022.

Herziening bouwproductenverordening

De Commissie erkent dat de bouwproductensector grote economische en maatschappelijke waarde heeft in Europa. Ook in de praktijk van decentrale overheden speelt de gebouwde omgeving en de bouwsector een rol. Denk hierbij aan de herziening van de Richtlijn voor energieprestaties van gebouwen (EPBD) waar overheden mee te maken krijgen. Maar ook in aanbestedingsprocedures voor de bouw wordt al meer aandacht besteed aan circulariteit.

Met het voorstel voor een herziening van de bouwproductenverordening wil de Commissie de interne markt voor bouwproducten versterken. De herziening moet het opstellen van gemeenschappelijke Europese normen vergemakkelijken en administratieve lasten, met name voor het mkb, verlagen. Een digitaal productpaspoort kan hierbij helpen. Daarnaast zorgt de herziening voor een geschikt regelgevingskader met het oog op de Green Deal. Zo zal de bebouwde omgeving in lijn zijn met de Europese doelstellingen op het gebied van duurzaamheid en klimaat. Ook creëert de herziene verordening een geharmoniseerd kader om milieu- en klimaatprestaties van bouwproducten te beoordelen. De verordening stelt eisen aan bouwwerken zoals in de huidige bouwproductenverordening ook is gedaan, maar ook eisen voor nieuwe elementen worden meegenomen: functionering en prestatie van producten, productinformatie en veiligheid van het product. Op het goedgekeurde besluit van de Commissie voor de herziening van de verordening kan nu feedback worden gegeven, zie hier.

Vervolgproces

De Raad en het Europees Parlement zullen de voorstellen van de Commissie bespreken. Als de voorstellen van de Commissie zijn goedgekeurd, dient een aantal voorstellen te worden omgezet in nationale wetgeving.

Het tweede pakket maatregelen in het kader van de circulaire economie staat gepland voor 20 juli 2022. Dit pakket zal nieuwe regels voorstellen op het gebied van afbreekbaar plastic, verpakkingen en stedelijk afvalwater. Daarnaast zal dit pakket een voorstel bevatten voor milieuclaims (“green claims”).

Bron

Green Deal: nieuwe voorstellen om van duurzame producten de norm te maken en Europa minder afhankelijk te maken op het gebied van hulpbronnen, persbericht Europese Commissie

Circulaire economie: Commissie stelt nieuwe consumentenrechten en een verbod op greenwashing voor, persbericht Europese Commissie

Meer informatie