Europese Commissie presenteert kader voor certificering koolstofverwijdering

Minder verpakkingsafval, minder plasticvervuiling en minder broeikasgassen in de lucht. Het moet gemakkelijker worden om koolstofverwijdering bij te houden en te verifiëren. Hiertoe heeft de Europese Commissie een voorstel gedaan voor een kader waardoor hoogwaardige koolstofverwijderingen betrouwbaar kunnen worden gecertificeerd. Daarbij is het de bedoeling dat ‘greenwashing’, een onjuiste weergave van koolstofbesparing om zo duurzamer te lijken, voorkomen wordt. Koolstofverwijderingen zijn essentieel voor de EU omdat, naast het verminderen van uitstoot, de absorptie van honderden miljoenen tonnen koolstof uit de atmosfeer nodig is om de doelen van de Europese Green Deal te halen.

Criteria voor koolstofverwijdering

Het voorstel bevat regels om koolstofverwijderingen onafhankelijk te verifiëren en regels voor het erkennen van certificeringsregelingen. De verordening stelt vier criteria vast voor de controle van koolstofverwijderingen:

Kwantificering; dit houdt in dat de hoeveelheid verwijdering gemeten moet worden en hier duidelijke klimaatvoordelen uit moeten voortvloeien.
Additionaliteit; dit betekent dat de verwijdering verder moet gaan dan bestaande praktijken en wettelijke eisen.
Langetermijnopslag: certificaten zijn gekoppeld aan de duur van de opslag.
Het duurzaamheidscriterium; hieruit volgt dat koolstofverwijdering duurzaamheidsdoelen in stand moet houden of er aan moet bijdragen. Verleende certificaten worden verleend na periodieke toetsingen door een onafhankelijke certificeringsinstelling en worden vastgelegd in openbare registers.

Naast de verificatie van koolstofverwijdering en de vier criteria voor het vaststellen van de kwaliteit van de verwijdering zal de Commissie koolstofverwijdering blijven financieren, onder meer door middel van het Innovatiefonds en de fondsen Horizon Europe, EFRO en LIFE. De uitgegeven certificaten kunnen niet gebruikt worden om te voldoen aan verplichtingen in het kader van het emissiehandelssysteem.

Decentrale relevantie

Koolstofverwijdering kan op meerdere manieren plaatsvinden; onder meer door het herstellen van bos, opslag als bio-energie of opslag in producten met een lange levensduur, zoals houten constructies. Doordat het deze opslag erkent, ondersteunt het voorstel ook het Nieuw Europees Bauhaus initiatief. Het voorstel tot een verordening maakt ook innovatieve vormen van financiering mogelijk, bijvoorbeeld in het kader van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) en nationale staatssteun. De koolstofverwijdering door opslag in bos en bodem draagt verder bij aan de Europese doelstelling van 310 miljoen ton CO2-verwijdering in de sector voor landgebruik, verandering in landgebruik en bosbouw (LULUCF) die recent is gesteld. Lees voor meer informatie dit nieuwsbericht van Kenniscentrum Europa Decentraal.

Voor decentrale overheden zijn de certificatiemechanismen nuttig om koolstofverwijderingen te vergelijken. Zo kunnen zij ervoor zorgen dat zij de kwalitatief beste mechanismen hiervoor subsidiëren. Ook kan het bij aanbestedingsprocedures gebruikt worden om verwijderingsmechanismen kwalitatief te rangschikken. De verkoop van koolstofverwijderingscertificaten kan tevens gebruikt worden als manier om natuurparken te financieren, aangezien door de aanplant van bomen koolstof opgenomen wordt en dit certificaten oplevert die verkocht kunnen worden. Ook kan een gemeente, provincie of waterschap eigen inspanningen op het gebied van koolstofopname op geloofwaardige wijze aantonen.

Verdere ontwikkelingen

De voorgestelde verordening wordt volgens de gewone wetgevingsprocedure besproken door de Raad en het Europees Parlement. Op basis van de vier eerder genoemde kwaliteitscriteria zal de Commissie vanaf begin 2023 per koolstofverwijderingsactiviteit een certificeringsmethode ontwikkelen met behulp van een groep deskundigen. Wanneer de methodes ontwikkeld zijn, kan men beginnen met het certificeren van koolstofverwijderingen.

Wilt u meedenken over het beleid inzake koolstofverwijderingscertificaten? Dat kan via de raadpleging die de Commissie open heeft gesteld, zie deze website (scroll naar onderen op de pagina). U kunt uw feedback geven tot 30 januari 2023.

Achtergrond

Op 30 november 2022 publiceerde de Europese Commissie het tweede pakket aan Europese voorstellen om de circulaire economie te bevorderen – het Circulaire Economie Pakket II. Het pakket bestaat uit drie voorstellen: een herziening om verpakkingsafval te voorkomen en hergebruik te bevorderen, een beleidskader voor biobased, biologisch afbreekbare en composteerbare kunststoffen en een vrijwillig kader voor de betrouwbare certificering van hoogwaardige koolstofverwijderingen. Op 30 maart 2022 werd het Circulaire Economie Pakket I gepresenteerd. Beide pakketten vormen samen de uitwerking van het Actieplan Circulaire Economie, een onderdeel van de Green Deal waarin de Commissie zich voorneemt de Europese consumptievoetafdruk te verkleinen en het circulair gebruik van producten en grondstoffen te verhogen.

Meer informatie over de andere twee voorstellen:
herziening inzake verpakkingsafval
beleidskader inzake kunststoffen