Groene en digitale transitie hand in hand voor hervorming energiesector

Het mag inmiddels duidelijk zijn dat de Europese Green Deal en Europa voorbereiden op het digitale tijdperk twee prioriteiten zijn voor de Europese Commissie. Hoewel de twee thema’s los staan van elkaar, ziet de Commissie ook mogelijkheden voor de dossiers om elkaar te versterken. Een Europese aanpak is nodig om ervoor te zorgen dat de investeringen in digitale technologieën in de energiesector in lijn zijn met de doelen van beide thema’s. Daarom heeft de Commissie op 18 oktober een actieplan gepresenteerd waarin wordt benadrukt hoe nieuwe technologie kan bijdragen aan efficiënter gebruik van energiebronnen, de integratie van duurzame energie kan vergemakkelijken en kosten kan besparen voor consumenten en energiebedrijven.

Achtergrond

Het actieplan is opgesteld in het kader van de Europese Green Deal, de EU-strategie voor energiesysteemintegratie en het REPowerEU-plan. Door de Russische invasie in Oekraïne en de hoge energieprijzen wil de EU onafhankelijk worden van de invoer van fossiele brandstoffen uit Rusland. Hiervoor is een herziening van het huidige energiesysteem nodig. Met gebruik van digitale technologieën in het energiesysteem wordt de transitie naar schone energie vergemakkelijkt. Het brengt voordelen mee voor het dagelijks leven, doordat beter inzicht wordt geboden in het energieverbruik en hoe dit te verminderen. Een slim energienet is daarnaast essentieel om de klimaatdoelstellingen van de EU voor 2030 en 2050 te behalen. Vorig jaar vroeg de Commissie al om feedback voor dit actieplan.

Inhoud actieplan

De komende periode wil de Commissie verschillende stappen zetten om digitale energiediensten te stimuleren en tegelijkertijd de ICT-sector energie-efficiënt te maken. Binnen het actieplan heeft zij verschillende maatregelen uiteengezet om de betaalbaarheid, duurzaamheid en veerkracht van ons energiesysteem te verbeteren:

Betaalbaarheid: consumenten helpen om meer controle te krijgen over hun energieverbruik. De Commissie wil dit bereiken door de digitale vaardigheden van consumenten te verbeteren. Daarnaast worden slimme digitale oplossingen gefinancierd via fondsen zoals Horizon Europa en het programma Digitaal Europa. Nationale regelgevende instanties worden geholpen met het vaststellen en monitoren van gemeenschappelijke indicatoren voor slimme netwerken. Tot slot wordt een gemeenschappelijke Europese ruimte voor energiedata tot stand gebracht.

Duurzaamheid: ICT-technologieën bieden potentie voor vergroening. De Commissie wil daarom een ‘digital twin’ ontwerpen met betrekking tot het Europese elektriciteitsnet, energiegemeenschappen ondersteunen door middel van digitale tools en energielabels ontwikkelen voor computers, datacentra en blockchains. Daarnaast wil de Commissie een EU-gedragscode ontwikkelen voor de duurzaamheid van telecommunicatienetwerken.

Veerkracht: de cyberbeveiliging van energienetwerken verbeteren. De Commissie wil daarom nieuwe wetgeving, waaronder een netcode voor de cyberbeveiliging van grensoverschrijdende elektriciteitsstromen. Dit, om in het kader van de elektriciteitsverordening van de EU en de aanbeveling van de Raad de weerbaarheid van kritieke infrastructuren te verbeteren.

Financiële steun

De Commissie blijft financiële steun verlenen aan organisaties om digitale technologie in de energiesector te stimuleren. Deze fondsen lopen via het programma Digitaal Europa, LIFE, de cohesiefondsen en een vlaggenschipprogramma voor de digitalisering van energie in het kader van Horizon Europa. In samenwerking met de Europese groene digitale coalitie blijft zij ook instrumenten en methoden ontwikkelen om het netto milieu- en klimaateffect van faciliterende digitale technologie in de energiesector te meten.

Decentrale relevantie

Decentrale overheden moeten zich voorbereiden op schokken in de energiebevoorrading en maatregelen treffen om energieverbruik zo veel mogelijk terug te dringen. Zo hebben gemeenten middelen gekregen om energiearmoede te bestrijden en woningen te verduurzamen. Aan de hand van digitale instrumenten kunnen de overheden energiearmoede beter in kaart kunnen brengen, kunnen monitoren en aanpakken.

In haar actieplan geeft de Commissie aan dat acties op de middellange en lange termijn, evenals een beleidskader, nodig zijn om de doelstelling van een klimaatneutrale en hulpbronnenefficiënte samenleving te behalen. De Commissie verzoekt dan ook tot snelle goedkeuring en uitvoering van het plan. Het actieplan ligt nu ter goedkeuring bij het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie.