Decentrale overheden kunnen bij overheidsopdrachten voor leveringen, werken of diensten een alleenrecht verlenen (ook wel exclusief, uitsluitend of bijzonder recht genoemd). De partij aan wie dat alleenrecht wordt verleend is dan exclusief bevoegd om het werk, de levering of de dienst uit te voeren. Er kan in dergelijke gevallen een afwijkend of zelfs geen Europees aanbestedingsregime gelden. Zo wordt een opdracht aan de markt onttrokken. Voor een alleenrecht gelden echter wel bepaalde voorwaarden. Op deze pagina wordt ingegaan op de terminologie, gevolgen en voorwaarden van alleenrechten en worden enkele voorbeelden gegeven van situaties waar alleenrechten worden toegepast.