De EU zit middenin de Digital Decade. Om digitalisering te bevorderen, stelt de Europese Unie beleid en wetgeving op, bijvoorbeeld op vlak digitale toegankelijkheid, cybersecurity, privacy en gegevensuitwisseling, en gebruik van digitale producten en artificiële intelligentie. Deze regels zijn ook voor Nederlandse decentrale overheden van belang. Daarom condenseert KED binnen het dossier Digitale Overheid zoveel mogelijk de wet- en regelgeving naar relevantie voor decentrale overheden.
In dit arrest geeft het Hof van Justitie uitleg over de beginselen van doelbinding en opslagbeperking. Hierdoor wordt voor decentrale overheden duidelijker hoe zij ervoor kunnen zorgen dat iedere verwerking van persoonsgegevens rechtmatig gebeurt.
Op 30 januari 2018 deed het Europese Hof van Justitie, bij wijze van prejudiciële beslissing, uitspraak in twee Nederlandse zaken. Deze langverwachte uitspraak is van belang voor decentrale overheden, omdat het Hof duidelijkheid verschaft over de werkingssfeer van Richtlijn 2006/123 (hierna: de Dienstenrichtlijn).
In dit arrest wordt duidelijkheid gegeven over de geldigheid van besluiten die doorgifte van persoonsgegevens aan de Verenigde Staten (en andere derde landen) mogelijk maken. Dit had als gevolg dat er geen persoonsgegevens op basis van het Privacy Shield meer mochten worden doorgegeven aan organisaties in de VS.
Het Hof beoordeelt in deze zaak de toepasselijkheid van de Richtlijn 2000/31/EG op een dienst die eruit bestaat dat taxigebruikers door middel van een elektronische applicatie rechtstreeks in contact worden gebracht met taxichauffeurs. Dit arrest schept bovendien meer duidelijkheid over de toepassing van de Wet personenvervoer 2000 voor diensten zoals Star Taxi App.
In deze zaak over aansprakelijkheid bij het gratis aanbieden van wifi heeft Advocaat-Generaal (AG) Szpunar geconcludeerd dat entiteiten – zoals decentrale overheden – die een open en gratis wifinetwerk exploiteren, niet aansprakelijk gesteld kunnen worden voor inbreuken op het auteursrecht die door een derde-gebruiker wordt gepleegd.
Op 14 februari 2019 heeft het Hof van Justitie van de EU twee prejudiciële vragen beantwoord over de uitlegging van het begrip ‘voor uitsluitend journalistieke doeleinden’ in artikel 9 van richtlijn 95/46/EG. Deze richtlijn is inmiddels vervangen door de Algemene verordening gegevensbescherming (Verordening 2016/679). Het begrip ‘journalistieke doeleinden’ is ook in de AVG vastgelegd (artikel 85). De uitspraak is daarom ook relevant voor uitlegging van de AVG.
In deze zaak gaat het om de reikwijdte van het begrip persoonsgegevens en de uitwerking van het recht op toegang tot deze gegevens uit richtlijn 95/46 (hierna: de richtlijn). Deze richtlijn is in Nederland in de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) geïmplementeerd. Vanaf 25 mei 2018 zullen de regels van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) gelden en worden zowel de richtlijn als de Wbp ingetrokken. De definitie van ‘persoonsgegevens’ is in de AVG hetzelfde als in de richtlijn.
Hoe kunnen de fundamentele rechten en vrijheden van natuurlijke personen beschermd blijven, terwijl persoonsgegevens wel doorgespeeld worden. En hoe moeten de woorden ‘noodzakelijk voor de behartiging van het gerechtvaardigd belang van derde aan wie de gegevens worden verstrekt’ uitgelegd worden? In dit arrest gaat het Hof van Justitie hierop in.
Het automatisch opslaan en dus aanvragen van gegevens over telefoon- en internetgebruik is verboden. Internetproviders en telecomoperatoren mogen geen data van willekeurige burgers bijhouden voor een langere periode. Conform deze verboden oordeelt het Hof van Justitie EU dat overheden verkeersgegevens en locatiegegevens niet zomaar kunnen aanvragen, ter bestrijding van criminaliteit. Communicatiediensten mogen immers gegevens niet zomaar opslaan.
De Gigabit Infrastructuur Verordening en de Gigabit Aanbeveling zijn gepubliceerd door Europese Commissie. De uitrol van hoogwaardige netwerken gaat namelijk nog niet snel genoeg. De nieuwe voorgestelde wetgeving zorgt voor een snellere en efficiëntere afhandeling van de uitrol van gigabitnetwerken.
‘Europees beleid kan en mag niet alleen in Brussel worden bedacht’
Didier Herbert, hoofd van de Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in Nederland, belicht het belang van de betrokkenheid van decentrale overheden bij de beleidsvorming van de Europese Commissie.
De Europese Commissie daagt Nederland en een aantal andere lidstaten voor het Europese Hof van Justitie. Nederland heeft de Europese richtlijn inzake open data en het hergebruik van overheidsinformatie namelijk niet op tijd omgezet naar nationale wetgeving. De deadline voor het omzetten naar nationale wetgeving is al sinds 17 juli 2021 verstreken.
