Raad in overeenstemming over hogere streefcijfers in het kader van ‘Fit for 55’

De Raad heeft op 27 juni onderhandelingsstandpunten aangenomen over twee voorstellen in het kader van het ‘Fit for 55’-pakket voor de herziening van de Richtlijn hernieuwbare energie en de Richtlijn inzake Energie-efficiëntie. Op 28 juni kwam daar een standpunt bij over onder andere het sociaal klimaatfonds. Verder hebben zowel het Europees Parlement als de Raad onlangs onderhandelingsposities aangenomen wat betreft het emissiehandelssysteem (ETS).

Fit for 55

De EU heeft als doel om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Om dit doel te bereiken heeft de Europese Commissie een groot pakket aan voorstellen voor maatregelen ontwikkeld, onder de naam Fit for 55. De uitstoot van broeikasgassen moet namelijk in 2030 met 55% dalen ten opzichte van het niveau van 1990. De Raad en het Europees Parlement komen nu met reacties op deze voorstellen. Op basis van deze posities zullen de Raad en het Parlement met de Commissie gaan onderhandelen om tot definitieve wetgeving te komen.

Herziening Richtlijn hernieuwbare energie

De Raad stelt, in lijn met de ambitieuzere doelen uit de Commissievoorstellen, in het standpunt van 27 juni op diverse gebieden hogere streefcijfers dan die momenteel gelden. Op het gebied van hernieuwbare energie kwam de Raad bijvoorbeeld overeen dat het nieuwe bindende EU-streefcijfer 40% van energie uit hernieuwbare bronnen tegen 2030 zal gaan bedragen, tegenover het huidige streefcijfer van 32% voor dat jaar. Dit komt overeen met het plan van de Commissie en betekent dat lidstaten hun bijdragen in hun geïntegreerde nationale energie- en klimaatplannen moeten verhogen.

Daarnaast hebben de lidstaten op het gebied van vervoer twee keuzes volgens het standpunt: een bindend streefcijfer voor een broeikasgasintensiteitsreductie van 13% tegen 2030 óf een bindend streefcijfer van tenminste 29% hernieuwbare energie binnen het eindverbruik van energie in de vervoerssector tegen 2030.

Verder stelde de Raad een indicatief streefcijfer vast van ten minste 49% hernieuwbare energie in gebouwen in 2030. In het het REPowerEU-plan zijn snellere vergunningsprocedures voor projecten op het gebied van hernieuwbare energie aangekondigd. De uitrol van hernieuwbare energie moet hierdoor zodat de EU onafhankelijk kan worden van Russische fossiele brandstoffen. Ten slotte wil de Raad de duurzaamheidscriteria voor biomassa aanscherpen.

Herziening Richtlijn inzake Energie-efficiëntie

Wat energieverbruik betreft, kwam de Raad overeen om op EU-niveau het energieverbruik voor 2030 te verminderen, met 36% voor eindenergieverbruik en met 39% voor primair energieverbruik (dit omvat ook het energieverbruik voor de productie en levering van energie). Dit percentage van 36% moet bindend worden voor de EU als geheel. Lidstaten moeten indicatieve nationale bijdragen en trajecten, die zij moeten vastleggen in hun nationale energie- en klimaatplannen. Dit komt overeen met de voorstellen van de Commissie.

Ook was er in de Raad overeenstemming over het verhogen van het streefcijfer voor het verminderen van eindenergieverbruik per jaar: de jaarlijkse reductie moet per jaar liggen op 1,1%, 1,3% en 1,5% respectievelijk vanaf 2024, 2026 en 2028. De Commissie hield het in haar voorstel op 1,5% vanaf 2024. Specifiek voor de publieke sector werd de Raad het eens over een verplichting tot het verminderen van energieverbruik met 1,7% per jaar, vanaf vier jaar na de inwerkingtreding van de richtlijn.

Overige onderwerpen

Op 28 juni zijn ook de onderhandelingsstandpunten van de Raad over aan Fit for 55 gerelateerde onderwerpen gepubliceerd. Er werd overeenstemming bereikt over de oprichting van een sociaal klimaatfonds voor 2027-2032 ter ondersteuning van onder meer kwetsbare huishoudens en kleine bedrijven. In het kader hiervan moeten lidstaten een sociaal klimaatplan opstellen met maatregelen om de impact van een koolstofprijs op kwetsbare burgers te verminderen. Voor sectoren die niet onder het emissiehandelssysteem vallen (waarvoor de Verordening inzake de verdeling van inspanning geldt) vond de Raad overeenstemming over een EU-brede doelstelling van een uitstootvermindering van 40% ten opzichte van 2005.

Betreffende landgebruik, verandering in landgebruik en bosbouw (LULUCF) bevestigde de Raad de doelstelling van de Commissie: 310 ton aan CO2-verwijdering in deze sector in 2030. De Raad was het ook eens met het voorstel van de Commissie om de doelstellingen voor CO2-uitstootvermindering bij wegvoertuigen aan te scherpen zodat in 2030 de uitstoot van auto’s 55% lager ligt. In 2035 moeten nieuwe auto’s en bussen volkomen uitstootvrij zijn.

Emissiehandelssysteem ETS

Verder vonden er relevante ontwikkelingen plaats op het gebied van het emissiehandelssysteem (ETS), dat de industrie verplicht om te betalen voor de CO2 die ze uitstoot. In het Europees Parlement stemde een ruime meerderheid voor de herziening van de EU-regeling voor het ETS. Dit gebeurde nadat twee weken eerder een ontwerpverslag over de herziene ETS-richtlijn verworpen werd. Voor de sectoren die hieronder vallen wordt een ambitie van 63% broeikasgasvermindering vastgelegd voor 2030 ten opzichte van 2005. Het aantal emissierechten in het systeem zal in overeenstemming hiermee afnemen. Daarnaast stemde het Parlement voor toevoeging van scheepvaart boven 5000 ton en broeikasgassen zoals stikstofoxiden en methaan aan het system.

In de onderhandelingspositie van 28 juni bereikte ook de Raad overeenstemming over het ETS: daar werd gekozen voor een ambitie van 61% emissievermindering in 2030 en een afname het aantal emissierechten met 4.2%, waarmee de positie minder scherpe regels voorstaat dan die van het Parlement. Het EP voorziet in 2024 4,4% minder emissierechten en laat dit percentage oplopen naar 4,6% vanaf 2029.

Decentrale relevantie

De doelstellingen van het Fit for 55-pakket zijn ook relevant voor decentrale overheden. Het indicatieve streefcijfer van ten minste 49% aan hernieuwbare energie in gebouwen zal bijvoorbeeld gelden voor panden die in het bezit zijn van decentrale overheden. Ook de plicht tot een vermindering van energieverbruik met 1,7% per jaar voor de publieke sector is van toepassing op decentrale overheden.