De opwekking en het gebruik van energie zijn verantwoordelijk voor 75% van alle CO2-emissies in de EU. Het versnellen van de overgang naar een groener energiesysteem is dan ook een prioriteit voor de Europese Commissie. De bestaande Richtlijn hernieuwbare energie (REDII) gaat niet ver genoeg om aan de ambitieuzere doelstellingen van de Green Deal te voldoen. Daarom komt de Commissie met een voorstel voor een nieuwe Richtlijn in haar ‘Fit for 55’-pakket.
Doelstellingen
Het voorstel voor de herziene Richtlijn hernieuwbare energie introduceert een aantal veranderingen. Het meest in het oog springend is de algemene doelstelling: in 2030 moet 40 % van de energie uit hernieuwbare bronnen komen. Tot op heden was dat 32%.
Daarnaast zijn er specifieke streefcijfers vastgesteld voor verschillende sectoren, zoals gebouwen, industrie en vervoer. De meeste hiervan zijn indicatief, dus niet bindend:
- gebouwen: minstens 49% van het energieverbruik in gebouwen moet afkomstig zijn van hernieuwbare energie. Hiervoor worden nationale streefcijfers opgesteld.
Publieke gebouwen op nationaal, regionaal en lokaal niveau dienen hierbij een voorbeeldfunctie te vervullen. De energie-efficiëntierichtlijn, die ook deel uitmaakt van het Fit for 55-pakket stelt daarnaast extra eisen aan overheidsgebouwen: zie hiervoor ons nieuwsbericht over dit onderwerp; - industrie: het gebruik van hernieuwbare energie moet jaarlijks met minstens 1,1 procentpunt toenemen. Daarbij is vereist dat een deel uit opwekking door middel van waterstof komt;
- verwarming en koeling: de bestaande indicatie van 1,1 procentpunt jaarlijkse toename van het gebruik van hernieuwbare energie wordt bindend;
- stadsverwarming en -koeling: het gebruik van hernieuwbare energie en restwarmte/-koeling moet met jaarlijks met 2,1 procentpunt toenemen;
- vervoer: de broeikasgasintensiteit van transport moet in 2030 met 13% dalen. Hierbij horen verschillende specifieke subdoelen, bijvoorbeeld voor hernieuwbare brandstoffen van niet-biologische oorsprong zoals waterstof.
Biomassa
De voorgestelde Verordening gaat ook in op biomassa, een actueel en omstreden onderwerp. De Commissie wil de duurzaamheidscriteria hiervoor aanscherpen, zodat haar beleid meer in lijn is met de Europese biodiversiteitsstrategie. Zogenoemde houtige biomassa mag alleen voor energieopwekking gebruikt worden indien het afkomstig is uit bossen met een hoge biodiversiteit en zolang het niet ten koste gaat van natuurbescherming. Energieopwekking door gebruik van houtige biomassa uit primaire bossen, veengebieden en wetlands is niet toegestaan.
Voor houtige biomassa geldt verder het zogenaamde cascaderingsbeginsel. Dit beginsel geeft aan welk gebruik van hout prioriteit heeft op andere typen gebruik. Bio-energie heeft daarbij een relatief lage prioriteit. Dit betekent dat houtige biomassa alleen ingezet mag worden voor het opwekken van bio-energie als er geen andere bestemming voor is die een hogere prioriteit heeft, zoals producten gemaakt van hout of hergebruik van hout.
In het voorstel mogen lidstaten vanaf 2026 geen steun meer geven voor houtige biomassa in installaties die uitsluitend elektriciteit opwekken. Dit geldt ook voor het gebruik van stronken en wortels en gezaagd of gefineerd stamhout.
Andere initiatieven
De Commissie wil het gebruik van hernieuwbare elektriciteit stimuleren en zet daarvoor ten behoeve van de transportsector een nieuw kredietmechanisme op. Ook wil ze dat er een Europees label komt voor industriële producten die geproduceerd zijn met hernieuwbare energie. Grensoverschrijdende samenwerking moet vorm krijgen door alle lidstaten te verplichten een grensoverschrijdend proefproject op het gebied van hernieuwbare energie op te zetten.
Speciale aandacht is er voor offshore hernieuwbare energie. Lidstaten die grenzen aan een of meerdere Europese zeebekkens moeten gezamenlijk vaststellen hoeveel hernieuwbare energie er in deze gebieden in 2050 zal worden opgewekt en samenwerken om het doel dat ze hebben vastgesteld te bereiken.
Vervolgstappen
Het voorstel van de Commissie wordt voorgelegd aan het Europees Parlement en de Raad. Zij zullen nu beginnen met hun wetgevingswerkzaamheden en zich gaan buigen over de voorstellen. Het voorstel staat tevens open voor feedback van belanghebbenden. De reacties worden samengevat en voorgelegd aan het Europees Parlement en de Raad zodat zij deze kunnen meenemen in de verdere behandeling van het voorstel. Reageren kan op de website tot 15 september 2021.
Let op: de mogelijkheid tot reageren staat onderaan de pagina.
Bron
Commission presents Renewable Energy Directive revision, Europese Commissie
Meer lezen
EU-wijzer voor provincies: Hernieuwbare energie (december 2020), Kenniscentrum Europa Decentraal
Green Deal, Kenniscentrum Europa Decentraal
Themapagina hernieuwbare energie, Kenniscentrum Europa Decentraal
