Nieuws

Publicatie: 28 juli 2022

Door: en

Met het oog op de mogelijke  verstoringen van de gasleveringen door Rusland aan de EU heeft de Europese Commissie een nieuwe Verordening inzake een gecoördineerde aanpak voor gasvermindering en een gasreductieplan voorgesteld. Tevens heeft de Commissie een Mededeling en bijbehorend plan over gasbesparing gepubliceerd. Met deze voorstellen wil de Commissie het risico en de kosten van een volledige verstoring van de gaslevering voorkomen en de energieweerbaarheid van de EU versterken.

Voorstel voor een Verordening inzake gecoördineerde vraagreductiemaatregelen voor gas

Het voorstel tot een Verordening van de Raad heeft als doel de vraag naar Russisch gas terug te dringen door het gasverbruik met 15% te verminderen ten opzichte van het gemiddelde in dezelfde periode van de afgelopen vijf jaar. Het is de bedoeling van deze Verordening dat lidstaten van augustus 2022 tot en met maart 2023 vrijwillig hun nationale gasverbruik met 15% verminderen.

Deze vermindering kan echter een verplichting worden in het geval de Commissie besluit een zogenoemd Unie-alarm af te kondigen. De Commissie kan dit op eigen initiatief doen of op verzoek van minstens drie lidstaten die op nationaal niveau een alarm hebben afgekondigd. Een Unie-alarm wordt afgekondigd als er een substantieel risico bestaat op een ernstig gasleveringstekort of een uitzonderlijk hoge gasvraag waardoor de vrijwillige vraagreductie niet voldoende is.

Uitvoering door lidstaten

Lidstaten mogen zelf kiezen hoe ze hun vraag terugdringen, zolang de betreffende maatregelen maar duidelijk, transparant, evenredig, non-discriminatoir en controleerbaar zijn. De maatregelen mogen ook de concurrentie niet verstoren. Lidstaten moeten voor eind september 2022 hun nationale noodplannen bijwerken om te laten zien hoe zij de vermindering gaan waarmaken. De handhaving van de vraagverminderingsmaatregelen ligt bij de competente autoriteit van de lidstaten. Elke twee maanden moeten de lidstaten aan de Commissie verslag uitbrengen over hun voortgang. Zij worden verder door de Commissie aangemoedigd om bilaterale solidariteitsovereenkomsten te sluiten voor gasvoorziening tijdens de crisis.

Europees gasreductieplan

De Commissie publiceerde tevens een Mededeling over gasbesparing door vraagvermindering: “save gas for a safe winter”. Als bijlage bij de Mededeling is het Europees gasvraagreductieplan te vinden. De Mededeling van de Commissie is gericht op de noodzakelijke acties aan de vraagzijde van de gaslevering, waarbij voortgebouwd wordt op het REPowerEU-plan en het EU-plan voor energiebesparing.

Het Europees gasvraagreductieplan is gebaseerd op gesprekken met de lidstaten en de industrie die afhankelijk is van gas. De kernprincipes van het plan zijn substitutie, solidariteit en besparingen. Substitutie ziet op een gecoördineerde besparing op de vraag naar gas door ondersteuning van substitutiemogelijkheden. Dit zou ervoor moeten zorgen dat af wordt gestapt van het gebruik van gas. De prioriteit ligt bij het wisselen van gas naar schonere energiebronnen. Solidariteit betreft het anticiperen op en mitigeren van de risico’s van een volledige verstoring door Rusland van de gaslevering, door solidariteit in het handelen naar de aanpak van de verschillende gevolgen in de lidstaten van de huidige situatie. Wat betreft besparen noemt de Commissie dat iedereen daar aan kan bijdragen. Er moet zoveel mogelijk gestuurd worden op vraagvermindering. Besparingen moeten worden gericht op sectoren en activiteiten waarvoor vermindering het goedkoopst is.

Maatregelen

Het plan bevat een breed scala aan maatregelen om de vraag naar gas te beperken. Zo noemt de Europese Commissie een aantal marktgebaseerde maatregelen zoals nationale, regionale of gezamenlijke veilingen of aanbestedingssystemen om gasreductie per industriële sector te stimuleren.

Staatssteunmaatregelen

Ook de staatssteunregels in het recent gewijzigde Tijdelijke Staatssteunkader voor de Oekraïne-crisis (TSK Oekraïne-crisis) dragen bij aan het stimuleren van een vrijwillige vermindering van de vraag naar gas onder bepaalde voorwaarden, zoals het stimuleren van het wisselen naar schonere energiebronnen. Met de wijziging van het TSK Oekraïne-crisis, die een aanvulling vormt op het gepresenteerde voorstel voor een Verordening en het gasreductieplan, is het nu ook mogelijk om steunmaatregelen te treffen om de uitrol van hernieuwbare energie te versnellen en om het koolstofvrij maken van industriële processen te bevorderen. Dit is in overeenstemming met het REPowerEU-plan. Steun in het kader van deze twee maatregelen kan worden verleend tot en met 30 juni 2023.

Rol voor decentrale overheden

De voorgestelde maatregelen en percentages in het kader van gasvermindering gelden voor de lidstaten als geheel. Verder benoemt de Europese Commissie het belang van de reductie van warmte en koeling. De Commissie moedigt overheden aan om met informatiecampagnes de reductie van verwarming en koeling te stimuleren en de Mededeling ‘Bespaar energie’ toe te passen, waarin besparingsmogelijkheden voor de korte termijn benoemd worden. Een gerichte mogelijkheid is de vermindering van verwarming en koeling in overheidsgebouwen, bijvoorbeeld gemeentehuizen.

Stand van zaken

Op 5 augustus heeft de Raad de Verordening inzake gecoördineerde maatregelen ter reductie van de gasvraag aangenomen. De Verordening is op 8 augustus gepubliceerd in het Publicatieblad van de EU (PB L 206 van 8.8.2022, blz. 1–10) en zal op de dag na publicatie in werking treden. Lees meer over het akkoord van de Raad en de aanpassingen die in het voorstel van de Commissie zijn gedaan in dit bericht van het Huis van de Nederlandse Provincies (HNP).

Bron

Meer informatie