Transparantie van staatssteun is van essentieel belang voor de correcte toepassing van de staatssteunregels, voor meer rechtszekerheid en voor betere verantwoording. Zodoende heeft de Europese Commissie transparantieverplichtingen opgesteld die onder meer terug te vinden zijn in een aantal staatssteunvrijstellingen. Op deze pagina worden de belangrijkste punten hierover op een rij gezet.
Transparantieverplichting (TAM)
Voor decentrale overheden die staatssteun verlenen geldt een transparantieverplichting. Deze verplichting houdt in dat decentrale overheden via de State Aid Transparancy Award Module (hierna: TAM) informatie verstrekken over verleende staatssteun. Deze informatie is vervolgens in het transparantieregister van de Europese Commissie terug te vinden, dat voor een ieder toegankelijk is.
Transparantie is vereist voor steun verleend onder toepassing van de Algemene Groepsvrijstellingsverordening, de Landbouwvrijstellingsverordening (LVV) en de Visserijvrijstellingsverordening (VVV) (artikel 9 van deze verordeningen). Ook voor goedgekeurde steun aan de hand van een melding kunnen transparantieverplichtingen gelden, op basis van de voorwaarden van het goedkeuringsbesluit. De transparantievereisten die gelden voor steun toegekend onder het Tijdelijk Steunkader inzake staatssteun ter ondersteuning van de economie vanwege de huidige COVID-19-uitbraak (Tijdelijk Steunkader) van de Commissie staan hieronder in het tekstblok beschreven.
De transparantieverplichting via de TAM is bedoeld voor individuele steun (staatssteun aan één onderneming) en als deze steun boven een bepaalde drempel uitkomt. Deze verplichting geldt zowel voor individuele steun die als ad-hocsteun is kennisgegeven, als voor individuele steun op basis van een regeling. Door gebruik te maken van de TAM voldoen decentrale overheden aan artikel 9, lid 4, AGVV/LVV of artikel 9, lid 3, VVV. Enkele lidstaten hebben een eigen systeem opgezet. Het gebruik van de TAM is in Nederland verplicht.
Om een staatssteunregel te publiceren via de TAM moet een decentrale overheid beschikken over een werkend TAM-account. Deze kan worden aangevraagd via het Coördinatiepunt Staatssteun Decentrale Overheden (CSDO) van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Zo wordt het account gekoppeld aan de European Commission Authentication Service (ECAS) waar ook het online meldsysteem voor staatssteun (SANI) onder is gebracht.
Drempelbedragen
De TAM-verplichting geldt voor verleende steun met een omvang van de onderstaande drempels aan de begunstigde:
- AGVV: indien de begunstigde actief is in de primaire landbouwproductie; een individuele steunverlening van € 10.000,- of meer. Bij andere begunstigden geldt als drempel € 100.000,- (voorheen € 500.000,-)
- LVV: indien de begunstigde actief is in de primaire landbouwproductie; een individuele steunverlening van € 10.000,- of meer (voorheen € 60.000,-). Bij andere begunstigden geldt als drempel €100.000,- (€ 500.000,-)
- VVV: iedere individuele steunverlening van € 10.000,- of meer.
De TAM mag ook worden ingevuld voor steunverlening voor lagere bedragen. Bijvoorbeeld bij twijfel of de begunstigde ‘actief is in de primaire landbouwproductie’.
Wanneer meerdere overheden voor dezelfde activiteiten of hetzelfde project staatssteun verlenen, is het van belang om rekening te houden met cumulatie van de steun. Zo kan de bijdrage van uw organisatie mogelijk onder de drempel liggen, maar dient er toch een TAM-melding te worden gedaan als de totale steun voor het project of de activiteit boven de drempel ligt. Het moet dan gaan om dezelfde in aanmerking komende kosten. Meer informatie hierover is terug te vinden in deze praktijkvraag.
Voor een innovatiecluster geldt dat de steun aan één organisatie wordt verstrekt (artikel 27, lid 2, AGVV). Derhalve geldt het gehele bedrag dat is kennisgegeven onder dit artikel als individuele steunverlening in de zin van sub artikel 9 lid 1 sub c AGVV.
Welke gegevens moeten worden gepubliceerd?
In de TAM zelf en in bijlage III van de AGVV, de LVV en de VVV vindt u welke gegevens moeten worden gepubliceerd. Enkele voorbeelden zijn:
- de naam van de begunstigde;
- het KVK-nummer;
- het soort onderneming (kmo of grote onderneming);
- het steunelement;
- het steuninstrument;
- de datum van toekenning van steun.
Wat is de publicatietermijn?
De benodigde gegevens moeten binnen zes maanden vanaf de datum van de toekenning van de steun worden gepubliceerd. Wanneer een decentrale overheid bijvoorbeeld op 20 december 2023 een onderneming onder de toepassing van de AGVV € 500.000,- steun verleent, dan moet de TAM voor 20 juni 2024 ingevuld worden.
Om ex-postonderzoek te voorkomen, worden overheden aangeraden om de TAM ook in te vullen indien de termijn van zes maanden reeds is verstreken.
Decentrale overheden kunnen een link naar de TAM plaatsen op hun website.
TAM-melding onder het Tijdelijk Steunkader
De Europese Commissie heeft een Tijdelijk Steunkader opgesteld om de economische gevolgen van het Coronavirus te beperken. Voor steun verleend onder het Tijdelijk Steunkader gelden andere regels omtrent de TAM-verplichting. Dit geldt bijvoorbeeld voor Doelgroepenvervoer II. Punt 88 van het tijdelijke kader stelt dat iedere individuele steunmaatregel van € 100.000,- of meer gemeld moet worden in het TAM-systeem. Voor steun in de landbouw- en visserijsector is dat € 10.000,- of meer. Ook geldt er een langere publicatietermijn dan gebruikelijk van twaalf maanden vanaf toekenning. Onder het Tijdelijk Steunkader verandert er niets aan de gegevens die ingevoerd moeten worden; deze zijn te vinden in bijlage III van respectievelijk de AGVV, LVV en VVV. Voor subsidies moet het bedrag per begunstigde worden opgegeven. Voor terugbetaalbare voorschotten, garanties, leningen en andere vormen van steun moet, naast het steunelement (oftewel het bruto-subsidie-equivalent), tevens de nominale waarde van het onderliggende instrument per begunstigde worden opgegeven. Het steunbedrag van maatregelen in de vorm van belastingvoordelen en betalingsregelingen mag in bandbreedtes worden gegeven.
Verschil met staatssteunrapportage
Decentrale overheden zijn verplicht jaarlijks een staatssteunrapportage te doen. De bovengenoemde transparantie-eisen staan hier los van. De informatie die in het kader van de staatssteunrapportage wordt aangeleverd, wordt niet openbaar gemaakt maar wordt slechts gebruikt voor het zogeheten State Aid Scoreboard. Daarnaast is de transparantieverplichting van toepassing op iedere individuele steunverlening hoger dan een bepaald bedrag. Het is dan ook mogelijk dat de transparantieverplichtingen van toepassing zijn op meerdere steunverleningen onder één en dezelfde regeling.
Meer weten over de TAM?
Meer informatie over hoe een TAM-melding te doen als decentrale overheid, is terug te lezen in de handleiding TAM voor decentrale overheden. Werkt u voor een decentrale overheid en heeft u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Kenniscentrum Europa Decentraal. Mocht u ondanks het lezen van de handleiding nog technische vragen hebben over het gebruik van de TAM, neem dan contact op met het ministerie van BZK via het e-mailadres coordinatiepuntstaatssteun@minbzk.nl.
