Gaat een decentrale overheid een grondtransactie aan met een onderneming voor een prijs die afwijkt van de marktprijs? Dan is er al gauw sprake van staatssteun, want deze onderneming verkrijgt zo een economisch voordeel. Voorbeelden van grondtransacties zijn verkoop, aankoop, uitgifte in erfpacht of verhuur van gronden en gebouwen. Op deze pagina wordt kort uitgelegd hoe kan worden vastgesteld of er sprake is van een economisch voordeel en wat u bij een twijfelgeval moet doen.
Economisch voordeel
Wanneer een onderneming een voordeel ontvangt dat onder normale marktvoorwaarden (dus zonder overheidsingrijpen) niet zou zijn verkregen, is er sprake van een economisch voordeel. Iedere maatregel die de financiële situatie van een onderneming verbetert, ongeacht of dit het doel van de maatregel is, moet als zodanig worden aangemerkt. Een economisch voordeel kan dus vele vormen aannemen, waaronder het verkopen of verhuren van gronden of gebouwen tegen een lagere prijs of aankopen tegen een hogere prijs.
Marktconformiteit: Market Economy Operator
Wanneer een decentrale overheid marktconform handelt bij een grondtransactie is er vaak geen sprake van staatssteun. Om te bepalen of een decentrale overheid marktconform handelt, moet worden voldaan aan het Market Economy Operator beginsel (MEO). Aan de hand van het MEO-beginsel moet er worden nagegaan of een particuliere investeerder in soortgelijke omstandigheden hetzelfde zou hebben gehandeld.
Als een grondtransactie aantoonbaar plaatsvindt op voet van gelijkheid tussen een decentrale overheid en een onderneming is er sprake van marktconformiteit. Een open, niet discriminerende en onvoorwaardelijke aanbestedingsprocedure is een goede manier om ervoor te zorgen dat de steunverlening overeenkomt met de marktprijs. De kans op een niet-marktconform voordeel wordt zo verkleind. Echter, aanbesteding is niet automatisch een garantie voor het uitsluiten van staatssteun. Bovendien zijn er ook andere waarderingsmethodes mogelijk (waaronder benchmarking of taxatie) als een aanbesteding of transactie op gelijke voet geen uitkomst bieden. De voorwaarden waaronder transacties als marktconform worden gezien, zijn te vinden in paragraaf 4.2 van de Mededeling betreffende het begrip ‘staatssteun’.
Twijfelgeval(len)?
Als door een decentrale overheid wordt aangevoerd dat de maatregel marktconform is, moet hij bij twijfel het bewijs leveren. Op grond van een economische analyse kan dan worden nagegaan hoe een rationele particuliere marktdeelnemer zou hebben gehandeld. In de Mededeling betreffende het begrip ‘staatssteun’ vindt u hier meer informatie over.
Praktijkvragen
Bent u op zoek naar meer specifieke informatie over grondtransacties en de staatssteunregels? Meer informatie vindt u in de volgende praktijkvragen van Kenniscentrum Europa Decentraal:
