Decentrale overheden die steun verlenen onder toepassing van een vrijstellingsverordening hoeven die steun niet bij de Europese Commissie te melden. Steunverlenende autoriteiten moeten dan wel een kennisgevingsprocedure doorlopen. Een kennisgevingsprocedure is een procedure waarbij een steunverlenende overheidsorganisatie de Europese Commissie op de hoogte stelt van een steunmaatregel. Hieronder is uiteengezet, wanneer een decentrale overheid een steunmaatregel moet kennisgeven, welke procedurele stappen zij hierbij volgt, en welke verplichtingen na afloop van de kennisgevingsprocedure gelden.
In de kennisgevingen-barometer van Kenniscentrum Europa Decentraal vindt u daarnaast meer informatie over de gedane kennisgevingen van staatssteun door decentrale overheden.
Hoe helpt het Kenniscentrum Europa Decentraal bij kennisgevingsprocedures?
In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken is KED het centrale aanspreekpunt voor kennisgevingen die vallen onder de AGVV of de LVV voor provincies en gemeenten. Dit houdt in dat wanneer een van deze overheden tot de conclusie komt dat zij staatssteun gaan verlenen, welke onder een van deze instrumenten dient te worden kennisgegeven, zij verplicht zijn contact met het KED op te nemen. Wij helpen u vervolgens met de controle van uw kennisgeving, zodat u zeker kunt zijn dat de steun rechtmatig wordt verleend en er geen aanvullende vragen vanuit de Europese Commissie komen.
Wanneer u uw kennisgeving in SANI2 hebt gezet, vult u ook het formulier op deze website in. Op die manier weet het KED dat wij voor u aan het werk kan gaan. Binnen 5 werkdagen ontvangt u een eerste analyse van uw kennisgeving, en eventueel een aantal punten waarop deze kan worden verbeterd. Heeft u van te voren vragen, dan kunt u hiervoor natuurlijk bij ons terecht. Via ons helpdesk formulier kunt u zelf aangeven op welke wijze wij contact met u op kunnen nemen om uw vragen te beantwoorden, of u te adviseren over uw staatssteunverlening.
In alle gevallen behoudt de decentrale overheid de eindverantwoordelijkheid. Kenniscentrum Europa Decentraal verstrekt geen informatie aan de Europese Commissie zonder een eindtoets en toestemming van het ministerie. BZK blijft ook de ondertekenaar van de kennisgevingen.
Meer informatie over het Coordinatiepunt Staatssteun (CPS) en onze samenwerking met het Ministerie van Binnenlandse Zaken vindt u op de contactpagina.
Moeten wij kennisgeving doen van onze steunmaatregel?
Een kennisgeving dient gedaan te worden als steun wordt verleend onder toepassing van één van de vrijstellingsverordeningen. Voordat een decentrale overheid overgaat tot het doen van een kennisgeving, dient zij te onderzoeken of het noodzakelijk is om een kennisgevingsprocedure in gang te zetten. Het kan voorkomen dat een bepaalde (voorgenomen) steunmaatregel buiten het toepassingsbereik van de staatssteunregels valt. In dat geval mag de maatregel worden genomen en hoeft er ook geen kennisgeving te worden gedaan. Verder kan het steunbedrag of steunelement zo gering zijn dat het gebruik van de de-minimisverordening voor de hand ligt. In dat geval wordt de steun niet aangemerkt als staatssteun. Twijfelt u of u een kennisgevingsprocedure moet doorlopen? Neem dan contact op met Kenniscentrum Europa Decentraal.
Welke termijnen gelden voor de kennisgevingsprocedure?
Voor zowel kennisgevingen onder de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV) als onder de Landbouwvrijstellingsverordening (LVV) geldt dat een kennisgeving binnen twintig dagen na de inwerkingtreding van een steunregeling of verlening van individuele steun gedaan moet worden. Een overschrijding van de termijn maakt dat niet aan de voorwaarden van de betreffende vrijstellingsverordening wordt voldaan. Een te late kennisgeving leidt daarmee tot het risico dat steun onrechtmatig wordt verleend zodat die teruggevorderd moet worden. Mocht uw kennisgeving te laat zijn, neem dan contact op met de helpdesk van Kenniscentrum Europa Decentraal om de mogelijkheden te bespreken.
Ondanks dat er best wat stappen moeten worden doorlopen, hoeft een kennisgevingsprocedure niet lang te duren. De meeste tijd is gemoeid met het correct invullen van het kennisgevingsformulier vóór de ondertekening. Een tijdige aanmelding van een kennisgeving bij het CPS wordt aangeraden om deze bijtijds te kunnen toetsen en binnen de vereiste doorlooptermijnen van de vrijstellingsverordeningen te blijven. Om deze redenen worden decentrale overheden verzocht om kennisgevingen op basis van de AGVV maximaal twee weken na inwerkingtreding van de steunmaatregel aan te melden bij CPS en LVV-kennisgevingen vier weken vóór inwerkingtreding van de steunmaatregel.
Na ondertekening van de kennisgeving door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) volgt de ontvangstbevestiging van de Commissie in de regel binnen maximaal twee dagen.
Wat zijn de verschillende stappen van een kennisgevingsprocedure?
Decentrale overheden kunnen een steunmaatregel kennisgeven via het online meldingssysteem State Aid Notifications Interactive (SANI). Hieronder vindt u informatie over de verschillende stappen die gelden voor gemeenten en provincies. Voor waterschappen verloopt de procedure op vergelijkbare wijze, maar is het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) de verantwoordelijke instantie voor de kennisgevingsprocedure. Voor informatie over staatssteun en kennisgevingsprocedures kunnen waterschappen uiteraard gewoon bij Kenniscentrum Europa Decentraal terecht.
Als hulpmiddel voor decentrale overheden om een kennisgevingsprocedure te doorlopen, heeft Kenniscentrum Europa Decentraal een SANI-Handleiding opgesteld, alsmede twee concept-toelichtingen voor AGVV- en LVV- kennisgevingen. Decentrale overheden kunnen deze stukken aanvragen via cps@europadecentraal.nl.
STAP 1 – AANVRAGEN EN ACTIVEREN SANI-ACCOUNT
De medewerker van de gemeente of provincie vraagt via Kenniscentrum Europa Decentraal een SANI-account aan, bij voorkeur met een e-mailadres dat voor meerdere personen toegankelijk is. Per gemeente of provincie kan slechts één account worden geactiveerd. Vervolgens ontvangt de gemeente of de provincie een activatielink om een wachtwoord aan te maken.
STAP 2 – ONTWERPFASE
De gegevens worden door de gemeente of provincie ingevuld in SANI. De kennisgeving moet vervolgens worden opgeslagen en ontgrendeld, maar kan nog niet gefinaliseerd worden. Het kennisgevingsformulier kan ook tussentijds worden opgeslagen.
STAP 3 – CONTROLEFASE
De gemeente of provincie licht Kenniscentrum Europa Decentraal in dat de kennisgeving volledig is ingevuld. Europa Decentraal controleert de kennisgeving en verzoekt de gemeente eventueel om bepaalde aanpassingen te doen. Hierna legt het kenniscentrum de kennisgeving voor aan het ministerie van BZK. Als het ministerie opmerkingen heeft, deelt Kenniscentrum Europa Decentraal deze met de decentrale overheid.
STAP 4 – FINALISEREN
Na goedkeuring van het ministerie van BZK kan de gemeente of provincie de kennisgeving finaliseren.
STAP 5 – ONDERTEKENING
Het ministerie van BZK ondertekent de kennisgeving, die daarna naar de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de EU (PV EU) wordt gestuurd.
STAP 6 – VALIDATIE
De PV EU valideert de kennisgeving, die vervolgens naar de Europese Commissie wordt gestuurd.
STAP 7 – PUBLICATIE
De Europese Commissie bevestigt de ontvangst van de kennisgeving en verstrekt het zaaknummer van de kennisgeving. De Commissie publiceert na enige tijd een samenvatting van de kennisgeving in het staatssteunregister.
Wijziging inloggen SANI en SARI2 sinds 13 juni 2022
Sinds 13 juni kan er alleen ingelogd worden in het SANI- en SARI-systeem door middel van een twee-factor authenticatie. Dit betekent dat naast het invullen van een wachtwoord, ook door middel van de EU Login Mobile App toegang moet worden verstrekt. Decentrale overheden kunnen de volgende handleidingen raadplegen waarin het nieuwe inlogproces stapsgewijs is beschreven:
- Een handleiding voor EU Login in het algemeen vindt u hier (Engelstalig);
- Een handleiding voor het inloggen door middel van een twee-factor authenticatie vindt u hier.
- Een handleiding van het ministerie van BZK over het toevoegen van een mobiele telefoon van een nieuwe gebruiker via EU Login kan op aanvraag worden toegestuurd (cps@europadecentraal.nl).
Benodigde gegevens
In het kennisgevingsformulier van de AGVV en de LVV staat beschreven welke informatie over de steunmaatregel moet worden aangeleverd. Het betreft de volgende gegevens:
- De regio waarop de steun is gericht;
- De steunvorm: of het steuninstrument bijvoorbeeld een subsidie, lening of garantie is;
- De nationale rechtsgrondslag (bijvoorbeeld de gemeentelijke subsidieverordening);
- Een weblink naar de volledige tekst van de steunmaatregel;
- De soort steun: of het gaat om ad hoc steun of een steunregeling;
- Soort begunstigde: of het gaat om een KMO of een grote onderneming;
- De in aanmerking komende kosten op basis waarvan de steun wordt berekend;
- De hoogte van de steun en steunintensiteit;
- De duur van de steun;
- Of er sprake is van cofinanciering uit EU-fondsen;
- Welke relevante bepaling uit de AGVV van toepassing is;
- De sector waarin de begunstigde onderneming actief is.
Daarnaast is relevant dat decentrale overheden die gebruik willen maken van de AGVV in de subsidieregeling en in individuele steunmaatregelen expliciet verwijzen naar de AGVV (Verordening 651/2014, PbEU 2014, L 187/1).
Let op
In beginsel wordt de informatie gepubliceerd die de lidstaat aanlevert, maar het is mogelijk dat de Commissie voor of na de publicatie om aanvullende informatie verzoekt. De Commissie behoudt zich het recht voor om de steun(regeling) gedurende tien jaar na publicatie te toetsen aan de staatssteunregels. Het is dus van belang dat de correcte naleving van de voorwaarden uit de vrijstellingsverordening door de gemeente kan worden aangetoond. Als dat niet het geval is, dan kan de Europese Commissie de staatssteun als onrechtmatig aanmerken en bestaat de mogelijkheid dat de steun moet worden teruggevorderd. Meer informatie over hoe een kennisgeving in zijn werk gaat vindt u in onze praktijkvraag daarover.
Verplichtingen na het doen van een kennisgeving
Tenslotte zijn er verschillende verplichtingen waaraan een decentrale overheid dient te voldoen, nadat de kennisgevingsprocedure is afgerond:
- Rapportageverplichting: De daadwerkelijke steunuitgaven dienen jaarlijks te worden gerapporteerd aan de Europese Commissie. Decentrale overheden ontvangen hiervoor elk voorjaar via het ministerie van BZK en Kenniscentrum Europa Decentraal het verzoek om de benodigde gegevens aan te leveren. Meer informatie over de jaarlijkse staatssteunrapportage en de rol van Kenniscentrum Europa Decentraal vindt u op onze pagina over rapportages.
- Transparantieverplichting: Decentrale overheden dienen op uitgebreide staatssteunwebsites bepaalde gegevens bekend te maken zodat belangstellenden gemakkelijk toegang tot deze kunnen krijgen (artikel 9 van iedere vrijstellingsverordening). Voor de verlening van individuele steun boven een bepaald bedrag dienen de benodigde gegevens ook te worden gepubliceerd op de website van de Europese Commissie. Hiervoor is het Transparancy Award Module (TAM)-systeem door de Commissie ontwikkeld. Meer informatie over de transparantieverplichting is terug te lezen op onze website en in de handleiding over het gebruik van de TAM van het ministerie van BZK.
